BÍ ẨN
VŨ TRỤ

Sau 19 năm kể từ ngày đầu tiên ra đời, ấn phẩm này không ngừng đổi mới từ nội dung đến hình thức, cách tiếp cận để ngày càng trở nên gần gũi nhất với thí sinh.

Năm 2001, cuốn tài liệu có tên Chương trình tư vấn và giới thiệu mùa thi 2001 - tiền thân của Cẩm nang tuyển sinh sau này, lần đầu tiên ra mắt. Ra đời sau 4 năm liên tục thực hiện chương trình Tư vấn mùa thi, tài liệu này ban đầu được phát miễn phí cho những học sinh trực tiếp tham gia chương trình. Với 11 trang nội dung, các bài viết cung cấp những thông tin mới nhất về tuyển sinh, chọn ngành nghề, cơ hội việc làm cho học sinh cuối cấp. Ở thời điểm mà sự phát triển và lan tỏa thông tin chưa rộng rãi như hiện nay, tài liệu tham khảo ban đầu này được đông đảo học sinh, phụ huynh đón nhận. Đặc biệt, với đặc trưng từ hình thức bên ngoài - bìa sách màu đỏ, có phụ huynh khi cầm trên tay tài liệu này còn ví von như việc có “cuốn sổ đỏ” trong nhà.

Từ đó, tài liệu tham khảo này tiếp tục được phát hành mỗi năm nhưng thay đổi nhiều tên gọi khác nhau. Đến năm 2004, sách có tên gọi Tủ sách hướng nghiệp - Cẩm nang Tư vấn mùa thi, do Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM cấp giấy phép. Chỉ tính nội dung, sách đã gồm 67 trang với thông tin đa dạng phục vụ thí sinh. Điểm nhấn là các bài viết về xu hướng chọn ngành của thí sinh theo từng khối ngành: kỹ thuật, kinh tế, sư phạm; cơ khí, điện - điện tử; kiến trúc, xây dựng, giao thông; kinh tế - luật... Đặc biệt là sự xuất hiện của nhiều thông tin tham khảo năm trước đó về điểm chuẩn các trường ĐH, CĐ, thống kê số lượng thí sinh đăng ký dự thi vào các ngành, tỷ lệ “chọi” của các trường...; những hướng đi khác cho học sinh cuối cấp nếu không học tiếp ĐH trong nước như: du học, học nghề...

Năm 2005, sách được đổi tên thành Cẩm nang tư vấn chọn nghề, chọn trường - Những điều cần biết về mùa thi, do Nhà xuất bản Thanh Niên cấp giấy phép. Số trang dày hơn (96 trang), nội dung được chuyển tải từ tài liệu này cũng phong phú, đa dạng hơn. Không chỉ tư vấn về định hướng chọn ngành nghề, các bài viết bắt đầu chú tâm tới việc hướng dẫn học sinh ôn tập để bài thi hiệu quả. Ở năm 2006, Cẩm nang Tư vấn mùa thi còn đăng tải bài viết của Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bành Tiến Long dành riêng cho bạn đọc Báo Thanh Niên về những quyết định mới nhất của Bộ trong tuyển sinh ĐH, CĐ thời điểm đó. Với sự hữu ích về thông tin, sách không chỉ dành riêng cho học sinh tham dự chương trình Tư vấn mùa thi của báo như trước mà đã đến với học sinh cả nước. Sách được phát hành rộng rãi trên các sạp báo, nhà sách trên toàn quốc. Năm 2010, sách đổi tên thành Cẩm nang tư vấn toàn cảnh mùa thi, với gần 100 trang nội dung và gần 60 trang thông tin các trường ĐH, CĐ.

Năm 2011, sách chính thức có tên Cẩm nang tuyển sinh và tên gọi này được giữ ổn định cho đến nay.

Cẩm nang tuyển sinh của Báo Thanh Niên có mặt trong ngày hội Tư vấn mùa thi tại Đồng Nai Ảnh: Đào Ngọc Thạch

Thay đổi bản thân để phù hợp với thực tế xu hướng tiếp cận thông tin là một điểm dễ nhận thấy trong hành trình gần 20 năm của Cẩm nang tuyển sinh. Từ tập tài liệu tham khảo, cuốn sách này đã nhiều lần thay đổi về hình thức như: sách kèm phụ trương để bạn đọc dễ tiếp cận với các thông tin mới về tuyển sinh, sách kèm CD luyện thi trắc nghiệm cho những năm đầu hình thức thi này được áp dụng...

Nhưng sự thích ứng mới nhất với bạn đọc hiện nay phải kể đến việc cho ra mắt đồng thời 2 phiên bản: bản cứng và bản điện tử của Cẩm nang tuyển sinh trong năm 2021. Dự kiến trong tháng 2 tới, bạn đọc có thể cầm trên tay cuốn sách truyền thống dày hơn 200 trang nội dung, chưa kể gần 100 trang thông tin tuyển sinh các trường. Nhưng khác với 19 năm trước, đây sẽ là năm đầu tiên sách này có phiên bản điện tử được đăng tải trên trang thông tin điện tử của Báo Thanh Niên tại địa chỉ: thanhnien.vn. Bạn đọc dễ dàng tìm kiếm thông tin qua từng trang sách thông qua việc sử dụng điện thoại, máy tính, máy tính bảng có kết nối mạng dù ở bất cứ nơi nào.

Không chỉ về hình thức, sự khác biệt còn nằm ở nội dung được truyền tải trong ấn phẩm. Vì vậy, dù đã 10 năm dùng chung tên gọi nhưng với những chủ đề khác nhau, sách luôn là sản phẩm mới mẻ với những nội dung được cải tiến liên tục để phù hợp với sự thay đổi các kỳ thi và xét tuyển, xu hướng chọn ngành nghề và giải đáp những băn khoăn của người trẻ.

Phần “đinh” nhất trong bố cục cuốn sách có thể nói luôn là những thông tin “đón đầu” về kế hoạch tổ chức kỳ thi xét tốt nghiệp và xét tuyển vào các trường ĐH, CĐ. Đó là sự thay đổi từ kỳ thi tốt nghiệp và thi “3 chung” đến kỳ thi THPT quốc gia “2 trong 1”, rồi đến kỳ thi tốt nghiệp THPT 2 năm nay. Trên cơ sở đó các trường “bật mí” về định hướng tuyển sinh mỗi năm: xét tuyển kỳ thi chung, tổ chức thi riêng, xét tuyển học bạ, tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực...

Nội dung quan trọng không kém là những “bí quyết” ôn thi đạt kết quả cao. Thông qua bài viết của các chuyên gia ở từng môn học, thí sinh sẽ tìm thấy những lời khuyên hữu ích về cách thức ôn tập và làm bài thi hiệu quả. Song song đó, những chuyên gia trong lĩnh vực y tế và dinh dưỡng sẽ chia sẻ bí quyết giảm áp lực và tăng sức khỏe trong mùa ôn thi. Bên cạnh những “chiến thuật” ôn thi được giáo viên các trường THPT chia sẻ, sách còn có bí quyết học và thi đạt điểm cao từ những thủ khoa. Cùng với sự thay đổi cách thi, sách dành một phần nội dung quan trọng chia sẻ cách học và thi trắc nghiệm đạt hiệu quả cao.

Có lẽ không ở đâu ngoài ấn phẩm này, thí sinh có được cái nhìn trọn vẹn để tra cứu dễ dàng nhất về thông tin tuyển sinh của các trường. Với tất cả tâm huyết, nhóm biên soạn đã dành một khoảng thời gian dài để thiết kế các bảng thống kê số liệu toàn cảnh kỳ thi từng năm giúp thí sinh có nguồn tài liệu tham khảo cần thiết. Chẳng hạn, đó là điểm trúng tuyển nguyện vọng 1 theo nhóm ngành, điểm trúng tuyển và chỉ tiêu xét tuyển bổ sung các trường... được sắp xếp một cách hệ thống.

Cẩm nang còn cung cấp cho thí sinh cái nhìn tổng quan về thị trường lao động tương lai. Thêm nữa, cẩm nang có bộ công cụ trắc nghiệm tự khám phá sở thích nghề nghiệp trong việc lựa chọn ngành nghề . Trải qua các bước này, thí sinh sẽ có thêm một điểm tựa vững chắc để quyết định chọn ngành thi nào cho phù hợp với bản thân. Đặc biệt là trong thời đại ngày nay, những người thực hiện còn muốn qua các bài viết để giúp người trẻ có tâm thế chủ động trong chọn nghề và thích ứng với cuộc sống. Cẩm nang cũng có nhiều thông tin cần thiết cho tân sinh viên trong thời gian đầu tiên còn bỡ ngỡ với môi trường mới. Đó là những định hướng về cách học ĐH, thông tin về học phí - học bổng, nhà trọ, thư viện, các câu lạc bộ đội nhóm, những hành trang khởi nghiệp...

Có lẽ vì vậy, sách đã trở thành người bạn đồng hành với thí sinh trước mỗi mùa thi, luôn “cháy hàng” sau thời gian ngắn xuất hiện - dù nhiều năm số sách được phát hành lên tới hơn 100.000 bản.